Perspectives laat zien wat licht doet

Hoe ervaart een vleermuis verschillende soorten licht in een uitgelicht park? Waarom herken je iemand aan zijn gezicht in de ene straat wel en in de andere straat niet? Hoe kan het dat je soms bij heel felle lampen juist minder ziet? Future Lighting trapt af met de experience Perspectives. Dit is een initiatief van de lichtadviseurs Ellen de Vries en Philip Ross.

Er wordt veel gesproken over licht, maar het enige moment dat je licht kunt beoordelen is als je er zelf inzit. Op Future Lighting bouwen De Vries en Ross in een aparte congreszaal een demostrip met verschillende objecten en lichtopstellingen. In een logische verhaallijn presenteren ze verschillende omgevingen en laten ze zien hoe die omgeving anders wordt waargenomen als de lichtkleur verandert.

Omgeving

Een van de omgevingen die Ellen de Vries en Philip Ross laten zien is een park. De Vries: “Het maakt nogal wat uit hoe je een park aanlicht. We nemen objecten uit de natuur mee en zetten die in een compositie bij elkaar. We lichten deze objecten uit met verschillende gradaties licht. We laten zien wat de mens ervaart, maar we laten ook zien wat bijvoorbeeld een vleermuis waarneemt.”

Ross vult aan: “Er is wetenschappelijk onderzoek voorhanden dat laat zien hoe anders dieren op licht reageren dan mensen. Vleermuizen zien bijvoorbeeld bepaalde golflengtes (‘kleuren’) in het licht beter of slechter dan mensen. Al die informatie heb ik opgenomen in het Lichtschets systeem. Hiermee kunnen we tijdens de demonstratie razendsnel laten zien wat de implicaties zijn van specifieke lichtkleuren voor bepaalde dieren.”

Een ander voorbeeld is de stad. Ellen de Vries: “Als je een straat op een bepaalde manier verlicht herken je geen gezichten, kies je een andere methode dan zie je precies wie eraan komt. We laten een stad zien die er rustig en vriendelijk uitziet, een minuut later presenteren we een stad die over je heen kakelt.”

Richtlijnen lopen achter

Wat is de bedoeling van Perspectives, die overigens een week eerder te zien is op het lichtfestival Glow in Eindhoven. “Het grootste probleem is dat we met de richtlijnen vijftien jaar achterlopen op de huidige lichttechnologie. Het probleem is dat opdrachtgevers zich baseren op deze richtlijnen en gemakkelijk kiezen voor een bepaalde lichtkleur. Bij de opdrachtverstrekking wordt soms alleen gekeken vanuit economisch perspectief en energiebesparing: ‘We doen wat we vroeger deden omdat dat het voordeligst is’.”

2
Ellen de Vries

De Vries: “Met Perspectives laten we in een bepaalde verhaallijn zien wat de implicaties van bepaalde keuzes zijn. We presenteren referentiebeelden en gaan daarover het gesprek met de zaal aan. Nee, we presenteren geen stellingen, daar krijg ik jeuk van. We laten zien dat je als opdrachtgever keuzes kunt maken.”

Philip Ross: “Licht raakt aan veel verschillende aspecten. Je kunt het bekijken vanuit economisch perspectief, ecologisch – bijv. de vleermuis -, sociaal en vanuit het perspectief van duurzaamheid. In Perspectives laten we via licht zien wat de implicaties van deze perspectieven kunnen zijn.”

Het heersende idee is volgens Ellen de Vries dat koel licht op de efficiëntste manier mensen in staat stelt goed waar te nemen, dat staat ook met zoveel woorden in de richtlijnen. “Op basis van wetenschappelijk onderzoek durf ik de stelling aan dat je ook met warm wit licht uitstekend kunt waarnemen. Hier zie je wat het betekent als de richtlijnen zo ver achterlopen op de ontwikkeling van de technologie.”

Volgens beide lichtontwerpers staan we aan de vooravond van een lichttransitie, gedreven door economische, ecologische en sociale ontwikkelingen. Daarover willen ze met mensen in de zaal de dialoog aangaan. “We laten opdrachtgevers en lichtontwerpers zien dat er wat te kiezen valt, en dat elke keuze zijn eigen complicaties heeft. En het is aan de betrokkenen om te bepalen welke implicatie prevaleert. Het zou toch zonde zijn om je nu niet bewust te zijn van de mogelijkheden en de keuzes.”

Ellen de Vries is lichtontwerper, adviseur en kunstenaar en de vrouw achter onafhankelijk lichtontwerp- en -adviesbureau Het Lux Lab in Eindhovenen en ontwikkelt lichtconcepten en -oplossingen voor het publieke domein . Dr. ir. Philip Ross heeft een gecombineerde achtergrond als industrieel ontwerper, onderzoeker en kunstenaar. Zijn Eindhovense bureau Studio Philip Ross richt zich op het ontwerp van intelligente verlichting.