Is het mogelijk een circulaire strategie te ontwerpen voor een lichtplan? Ja, dat is mogelijk. Daar kan Petra Hulst, hoofd van de lichtontwerp afdeling van Signify Benelux, kort over zijn. Haar boodschap op Future Lighting: zorg dat je vanaf dag één aan tafel zit met de architect. Daar valt grote circulaire winst te boeken. Ze laat op het nieuwe licht event mooie voorbeelden zien.
Eén van die voorbeelden is het 18 septemberplein in Eindhoven waarvoor Petra Hulst het lichtplan heeft ontworpen. Vanaf de start van het project zat ze met opdrachtgever en architect om de tafel. Hulst: “Kijk je van bovenaf naar beneden zie je een plein met heel veel lichttegels. Kijk je goed zie je taps toelopende schachten die wit zijn geschilderd met een eenvoudige aanstuurbare ledichtstrip onder de profielen waarop de tegel rust. Het licht van deze ledstrip gaat rondzingen in de schacht en geeft zowel op het plein als in de fietsenkelder een fraai licht effect, een lichtspel. Deze oplossing kon alleen maar ontstaan omdat architect en lichtontwerper vanaf het allereerste begin samenwerkten.”
Petra Hulst ziet dit als een toonvoorbeeld van circulair denken. “Het materiaalgebruik is tot een minimum beperkt, omdat we geen ingewikkelde armaturen hebben gebruikt om dit effect te bereiken. Bovendien is het energiegebruik tot een minimum beperkt omdat we maximaal gebruiken maken van reflectie in de schacht.”
Mooier voor minder
“Nieuwe technologieën maken het mogelijk met minder licht de verhalen mooier te vertellen. In mijn verhaal laat ik zien dat drie factoren van belang zijn voor een circulaire strategie”, gaat Hulst verder. “Denk goed na over je verhaal. Het richten van licht is daarbij essentieel. Nieuwe type armaturen bieden veel mogelijkheden, waarbij storend strooilicht theoretisch tot het verleden behoort.”
“De tweede factor die van belang is, is het gesprek met de opdrachtgever en architect. Wil de architect een donkere achtergrond, laat hem dan zien dat dat inefficiënt is voor het lichtbeeld. Inefficiënt betekent in dit geval meer materiaalgebruik en hogere energiekosten. We zien inmiddels dat de architectuur het lichtontwerp als een volwaardige discipline ziet. Licht en architectuur zijn in dat opzicht gelijke grootheden. Ze beïnvloeden elkaar. Het 18 septemberplein is daarvan een voorbeeld.”
Derde element is het slim gebruiken van de intrede van daglicht in de binnenruimte. Petra Hulst: “Kijk wat licht doet en maak samen met de architect combinaties. We zijn in staat de aansturing per lichtpunt te programmeren, waarbij ook gekeken wordt naar het aantal mensen in een ruimte. Het resultaat is dat het mooier wordt met minder materiaal- en energieverbruik. ook hier geldt: architect en lichtontwerper moeten samen aan de tekentafel zitten. Dat is ook mijn boodschap op Future Lighting.”
3D printen
Ook in de lichtsector gaat materiaal reductie een steeds grotere rol spelen. “We hergebruiken visnetten door er omhulsels van armaturen van te maken. We gebruiken oude CD’s als bronmateriaal voor nieuwe producten. 3D printen biedt ons nieuwe mogelijkheden. We kunnen alles direct passend maken. Door de juiste pasmaat heb je geen opvulmateriaal nodig. Je recycled niet alleen je bespaart ook op materiaalgebruik.”
“Natuurlijk wil je ervoor zorgen dat armaturen, LED en ga zo maar door na de gebruiksperiode weer terugkeren in de kringloop. Daarom stelt architect en visionair Thomas Rau voor verlichting te leasen. Je koopt geen lampen of armaturen, maar je least licht. De fabrikant blijft op deze manier eigenaar van de hardware en zorgt voor hergebruik na de leaseperiode. Ik vind dat een interessante ontwikkeling.”
Over tien jaar
Waar staan we over tien jaar? “Ik verwacht veel meer licht op maat. Je zult zien dat licht aangestuurd wordt op basis van beschikbare data. Dat kan door de inzet van slimme sensoriek, waardoor het mogelijk is de hoeveelheid licht beter te plannen. Dit leidt tot minder materiaalgebruik, ook zal het energieverbruik hierdoor dalen. De tijd dat gebouwen van onder tot boven worden verlicht zal dan wel achter ons liggen. Er zal meer gespeeld worden met een mix aan kleurtemperaturen, waardoor aan het begin van de avond de kleurtemperatuur het meest geschikt is voor mensen, ‘s avonds verandert die temperatuur zodat dieren daar de minste last van hebben. Tenslotte verwacht ze veel meer solar ‘stand alone’ oplossingen in buitengebieden.’’
Petra Hulst spreekt op donderdag 24 november van 14.45 tot 15.15 uur.
